Cebirsel İfadeler
1. Cebirsel İfadelerle Toplama ve Çıkarma İşlemleri
Cebirsel ifadeler, bilinmeyen bir veya daha fazla değişken içeren matematiksel ifadelerdir. Bilinmeyen genellikle harflerle gösterilir (örn. x, y). Cebirsel ifadeleri toplarken ya da çıkarırken benzer terimlerle işlem yaparız.
Aynı Tür (Benzer) Terimler Nedir?
Benzer terimler, aynı değişkene sahip olan terimlerdir. Değişkenin kuvveti de aynı olmalıdır.
- Örnek: 2x ve 3x benzer terimlerdir çünkü her ikisi de x değişkenini içerir.
- Örnek: 4y ve 6y2 benzer terim değildir, çünkü değişkenleri farklı kuvvetlerde yer almaktadır.
Toplama ve Çıkarma Kuralları
Sadece benzer terimler toplanır veya çıkarılır. Benzer terimlerin katsayıları toplanır ya da çıkarılır, ancak değişken aynı kalır.
3x + 5x = (3+5)x = 8x
7y – 2y = (7-2)y = 5y
2x + 3y
Bu örnekte, x ve y farklı terimlerdir. Bu nedenle toplama işlemi yapılamaz.
Alıştırmalar:
- 1. 4a + 3a = ?
- 2. 6z – 2z = ?
- 3. 5x + 2y
- 4. 7p + 3q – 2p + 5q = ?
- 5. 3m + 4n – m + 6n = ?
2. Bir Doğal Sayı ile Bir Cebirsel İfadeyi Çarpma
Cebirsel ifadeleri doğal sayılarla çarparken, doğal sayı her terimle ayrı ayrı çarpılır. Bu işleme dağılma özelliği denir.
Dağılma Özelliği Nedir?
Bir doğal sayı, parantez içindeki terimlerin her biriyle çarpılır.
2 × (3x) = 6x
4 × (5y + 3) = 4 × 5y + 4 × 3 = 20y + 12
3 × (2x – 4) = 3 × 2x – 3 × 4 = 6x – 12
Alıştırmalar:
- 1. 3 × (4x + 2)
- 2. 5 × (2a – 3)
- 3. 2 × (3b + 5c)
- 4. 4 × (x + y – 2)
- 5. 6 × (2p – 3q + 1)
3. Sayı Örüntülerinin Kuralını Harflerle İfade Etme
Bir sayı örüntüsü, belirli bir kurala göre ardışık gelen sayıların dizilimidir. Örüntünün genel kuralı bulunabilir ve bu kuralı harflerle ifade edebiliriz. Genellikle n-inci terim, örüntünün herhangi bir terimini temsil eder ve Tn ile gösterilir.
Örüntü Kuralları Nasıl Bulunur?
Sayılar arasındaki farkı bulun. Bu fark, kuralın temelini oluşturur.
Sayı örüntüsü: 3, 6, 9, 12, 15, …
Bu örüntüde her adımda 3 artış var. Yani n-inci terim için genel kural:
Tn = 3n
5’inci terimi bulmak için:
T5 = 3 × 5 = 15
Sayı örüntüsü: 5, 10, 15, 20, 25, …
Bu örüntüde her adımda 5 artış var. Genel kural:
Tn = 5n
6’ıncı terimi bulmak için:
T6 = 5 × 6 = 30
Sayı örüntüsü: 4, 7, 10, 13, 16, …
Bu örüntüde her adımda 3 artış var. Ancak ilk terim 4. Yani kural şu şekilde olur:
Tn = 3n + 1
5’inci terimi bulmak için:
T5 = 3 × 5 + 1 = 16
Alıştırmalar:
- 1. Sayı örüntüsü: 2, 4, 6, 8, 10, … Bu örüntü için kuralı bulun ve 7’inci terimi hesaplayın.
- 2. Sayı örüntüsü: 1, 3, 5, 7, 9, … Kuralı bulun ve 10’uncu terimi hesaplayın.
- 3. Sayı örüntüsü: 4, 8, 12, 16, … Kuralı bulun ve 5’inci terimi hesaplayın.
- 4. Sayı örüntüsü: 7, 11, 15, 19, … Kuralı bulun ve 8’inci terimi hesaplayın.